Dokąd zmierza mediacja

Od Kilku lat obserwuje się coraz większe zainteresowanie mediacją jako alternatywną metodą rozstrzygania sporów (ang. „Alternative Dispute Resolution").

Mediacja została również dostrzeżona przez Parlament Europejski oraz Radę Unii Europejskiej, które coraz częściej wskazują mediację jako alternatywę dla postępowania sądowego w odniesieniu do cyfrowych usług.

Przykładem może być zastosowanie mediacji z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej dotyczącej sporów w transakcjach internetowych powstałych pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą, którzy mają swoją siedzibę lub odpowiednio miejsce zamieszkania na terenie UE. Postępowanie mediacyjne zostało uregulowane w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 524/2013 z 21 maja 2013 r. w sprawie internetowego systemu rozstrzygania sporów konsumenckich w całej UE, a także w polskiej ustawie z 23 września 2016 r. o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich (Dz.U. z 2016 r., poz. 1823).

12.07.2020 roku weszło w życie kolejne Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego I Rady (UE) NR 2019/1150 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie propagowania sprawiedliwości i przejrzystości dla użytkowników biznesowych korzystających z usług pośrednictwa internetowego (pełny tekst http://wix.to/DsCKC_4).

W poniższym artykule postaram się przybliżyć Państwu powód wprowadzenia powyższej regulacji, kogo dotyczy, jakie są jej główne założenia w kontekście mediacji oraz jak ustawodawca określił wysokość kosztów mediacji w powyżej cytowanym Rozporządzeniu.

1. Powód wprowadzenia powyższej regulacji.

Powodem dla którego wprowadzono rozporządzenie jest zapewnienie równego traktowania MŚP (małych i średnich przedsiębiorców), w relacjach z dużymi przedsiębiorstwami.

Według założeń ustawodawcy MŚP często otrzymywali gorsze warunki transakcji w stosunku do warunków oferowanych dużym przedsiębiorstwom na przykład poprzez ograniczanie dostępu do usług portalu społecznościowego lub sprzedażowego oraz obniżanie ich pozycji lub negatywne wpływanie na widoczność użytkownika biznesowego (ang. „dimming”), które może obejmować umieszczanie go na mało widocznej pozycji w plasowaniu.

2. Kogo dotyczy rozporządzenie.

Do grupy objętej powyższym Rozporządzeniem zaliczyć można między innymi wszelkie sklepy internetowe, firmy pożyczkowe typu finetech (ang. „Financial technology"), wyszukiwarki internetowe jak i internetowe platformy handlu elektronicznego, w tym platformy współpracy, na których działają użytkownicy biznesowi.

3. Jakie są główne założenia Rozporządzenia 2019/1150 w kontekście mediacji.

Tutaj dochodzimy do części, która mnie osobiście najbardziej interesuje. W brzmieniu art. 12 Rozporządzenie wprowadza dla dostawców usług pośrednictwa internetowego obowiązek wyznaczenia co najmniej dwóch mediatorów z których pomocą są gotowi podjąć próbę osiągnięcia porozumienia z użytkownikami biznesowymi co do pozasądowego rozstrzygnięcia sporów powstałych między dostawcą a użytkownikiem biznesowym w związku ze świadczeniem przez tego dostawcę usług pośrednictwa internetowego, w tym skarg, których nie udało się rozstrzygnąć w ramach wewnętrznego systemu rozpatrywania skarg.

W dalszej części rozporządzenia określone są wymogi jakie muszą spełniać mediatorzy, którzy podejmują się mediacji pomiędzy stronami sporu.

a) muszą być bezstronni i niezależni,

b) ich usługi mediacji muszą być przystępne cenowo dla użytkowników biznesowych danych usług pośrednictwa internetowego;,

c) muszą być w stanie świadczyć swoje usługi mediacji w języku, w którym sporządzono warunki korzystania z usług regulujące stosunki umowne między dostawcą usług pośrednictwa internetowego a danym użytkownikiem biznesowym,

d) muszą być łatwo dostępni, fizycznie w miejscu siedziby lub pobytu użytkownika biznesowego lub zdalnie za pośrednictwem technologii komunikacyjnych,

e) muszą być w stanie świadczyć usługi mediacji bez zbędnej zwłoki,

f) muszą posiadać wystarczającą wiedzę na temat ogólnych stosunków handlowych między przedsiębiorstwami, umożliwiającą im skuteczne przyczynienie się do próby rozstrzygnięcia sporu

4. Jak regulacja określa wysokość kosztów mediacji.

Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej wychodząc na przeciw oczekiwaniom przedsiębiorców wskazał, że przedsiębiorca powinien ponieść rozsądną część całkowitych kosztów mediacji którą określa się, na podstawie propozycji mediatora, przez uwzględnienie wszystkich istotnych elementów danej sprawy, w szczególności względnej zasadności twierdzeń stron sporu, zachowania stron, a także porównania stron pod względem wielkości i kondycji finansowej.

Podsumowując można pokusić się o tezę, że mediacja coraz bardziej zmierza w stronę świata cyfrowego i jest odpowiedzią na przyspieszenie technologiczne, które co prawda jak walec ale jednak wkracza do alternatywnych metod rozstrzygania sporów.

Dodatkowo należy zwrócić uwagę na fakt konieczności wyboru co najmniej dwóch mediatorów. Po raz pierwszy strona ma obowiązek wskazania mediatorów w przypadku ewentualnego sporu, co może podpowiadać kierunek zmian jakie mogą w przyszłości dotyczyć fakultatywności mediacji.