Ugoda w dobie pandemii

W związku z kryzysem na rynku, który wywołał COVID-19 wiele branży boryka się z problemami finansowymi, co powoduje tworzenie się zatorów płatniczych.

Rozwiązaniem może być ugoda z kontrahentem.

Art. 917 kodeksu cywilnego w swoim brzmieniu wskazuje, że:

Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

W polskim ustawodawstwie mamy do czynienia z kilkoma formami podejścia do ugody. W poniższym tekście chciałbym skupić się na dwóch formach, które są najczęściej stosowane.

Pierwszym ze sposób jest zawezwanie do próby ugodowej.

Na wstępie należy wskazać, że niewątpliwą korzyścią zawezwania do próby ugodowej jest zgodnie z brzmieniem art. 123 kodeksu cywilnego przerywanie biegu przedawnienia dochodzonego roszczenia.

Jaki jest koszt takiej ugody ?

Do 20 sierpnia 2019 roku wniosek o zawezwanie do próby ugodowej obejmujący roszczenie o wartości nieprzekraczającej 10 000 zł kosztował – 40 zł, a powyżej tej kwoty – 300 zł.

Jednakże, znowelizowany art. 19 ust. 3 pkt 3) ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wprowadził nowe zasady obliczania wysokości wpisu od wniosku dotyczącego zawezwania do próby ugodowej.

Od 21 sierpnia 2019 roku opłata w zawezwaniu do próby ugodowej wynosi 20% opłaty od pozwu (tzw. WPS). Opłata od pozwu w związku z brzmieniem art. 13 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wynosi:

1. W sprawach o prawa majątkowe pobiera się od pisma opłatę stałą ustaloną według wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej:

1) do 500 złotych – w kwocie 30 złotych;

2) ponad 500 złotych do 1 500 złotych – w kwocie 100 złotych;

3) ponad 1 500 złotych do 4 000 złotych – w kwocie 200 złotych;

4) ponad 4 000 złotych do 7 500 złotych – w kwocie 400 złotych;

5) ponad 7 500 złotych do 10 000 złotych – w kwocie 500 złotych;

6) ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych – w kwocie 750 złotych;

7) ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych – w kwocie 1 000 złotych.

2. W sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia ponad 20 000 złotych pobiera się od pisma opłatę stosunkową wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 złotych.

Jak widać zmiana jest drastyczna, ponieważ przed zmianą wniosek dotyczący kwoty 21 000 zł kosztował by 300 zł, a po zmianie ten koszt wynosi 1 050 zł.

Dodatkowym utrudnieniem jest forma, ponieważ zawezwanie do próby ugodowej nie posiada formy on-line, a sam termin jej wyznaczenia określa Sąd, na który strony nie mają wpływu.

Niestety, ale nawet ostatnie udogodnienia jakie zaproponowało Ministerstwo Cyfryzacji we współpracy z Pocztą Polską, a dotyczące e - usługi polegającej na elektronicznym odbiorze listu poleconego za pomocą profilu zaufanego ( usługa testowo wprowadzona do 30 września 2020 r.) wykluczyło z tej usługi przesyłki otrzymywane z Sądu.

Drugim sposobem na ewentualne zawarcie ugody jest mediacja.

Należy wskazać, że postępowanie mediacyjne tak samo jak zawezwanie do próby ugodowej zgodnie z art. 123 kodeksu cywilnego przerywa bieg przedawnienia.

Jaki jest koszt takiej ugody ?

W przypadku mediacji sądowej:

Wynagrodzenie mediatora i zwrot wydatków związanych z przeprowadzeniem mediacji obciążają strony, co do zasady w równych częściach, chyba, że strony ustalą inny podział rozliczeń.

W sporach, które dotyczą praw majątkowych z określoną wartością przedmiotu sporu, wynagrodzenie mediatora wynosi 1% wartości przedmiotu sporu (nie mniej niż 150 zł i nie więcej niż 2.000 zł za całość postępowania mediacyjnego).

Zwrotowi podlegają też wydatki mediatora poniesione w związku z przeprowadzeniem mediacji (w tym opłata za wynajem pomieszczenia do 70 zł za jedno posiedzenie oraz koszty korespondencji, w wysokości nieprzekraczającej 30 zł).

Jeśli mediator jest podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia podatku od towarów i usług, do kosztów mediacji dolicza się podatek VAT.

W przypadku mediacji pozasądowej:

Koszt mediacji ustalany jest indywidualnie i jego wysokość nie podlega żadnym obostrzeniom, co pozwala na duże ustępstwa cenowe ze strony mediatora względem Klientów.

Czas i miejsce przeprowadzenia postępowania mediacyjnego jest ustalany z uwzględnieniem stanowiska wszystkich uczestników.

Dodatkowo Ustawodawca nie zastrzegając sposobu przeprowadzenia mediacji, umożliwił stronom jej odbycie za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.

Powyższe oznacza, że przy akceptacji stron mediacji, co do sposobu jej przeprowadzenia, może ona odbyć się na odległość poprzez takie narzędzia komunikacji jak telefon, email, czy komunikator, przy zachowaniu zasady poufności. Take rozwiązanie pozwala zaoszczędzić czas, który należałoby poświecić na osobiste stawiennictwo, oraz koszt z stawiennictwem związany.

Zastosowanie mediacji z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w sporach w transakcjach internetowych powstałych pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą, którzy mają swoją siedzibę lub odpowiednio miejsce zamieszkania na terenie UE, zostało uregulowane w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 524/2013 z 21 maja 2013 r. w sprawie internetowego systemu rozstrzygania sporów konsumenckich w całej UE, a także w polskiej ustawie z 23 września 2016 r. o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich

(Dz.U. z 2016 r., poz. 1823).

Uzupełnieniem powyższej możliwości mediacji on-line jest zaproponowana przez Ministerstwo Cyfryzacji we współpracy z Pocztą Polską usługa dotycząca e - usługi polegającej na elektronicznym odbiorze listu poleconego za pomocą profilu zaufanego ( usługa testowo wprowadzona do 30 września 2020 r.), która nie wymienia korespondencji od mediatora jako tej, która jest wyłączona z takiej formy doręczania.

Powyższe porównanie pokazuje, jak ustawodawca zmienia kurs, starając się odformalizować proces zawierania ugody, wyprowadzając spór ze sztywnych sądowych ram, dając stronom możliwość wpływu na wynik, ale również poprzez wsparcie procesu mediacji wplatając w nią elementy cyfryzacji.